El la libro " In the land of invented languages " ("En la lando de la elpensitaj lingvoj") de Akira Okrent, pri Charles Bliss kaj lia Blissymbolics (Blissimboliko):
McNaughton konis nenion pri invalidaj infanoj kiam ŝi ekinstruis ĉe Ontario Crippled Children's Center (OCCC) en 1968. Dum ŝia unua tago, rondirante la tra la centro, ŝi vidis infaninon, kiu perdis unu el siaj lambastonoj, kaj, kiel ŝi diras, "Mi estis ironta helpi ŝin, sed ili malebligis ĝin al mi. 'Ŝi devas lerni kiel fari ĝin,' ili diris al mi." Post tio McNaughton sin konfidis al geinfanoj por kompreni kion fari - kiel malfermi gambaparatojn, kiel alĝustigi rulseĝon - kaj ŝi lernis koncentriĝi pri iliaj kapabloj.
Sed ŝi ne estis certa pri kion fari kun la infanoj, kiuj ne povis paroli. "Ili havis tabletetojn kun surdesegnitaj bildetoj - bildo pri necesejo, bildo pri manĝaĵo, ĉiu neceso-bazitaj bildoj - forpasis jaro demandante ilin per jes-aŭ-ne demandoj: 'Ĉu vi povas fari ĉi tion?' Ĉu vi volas fari ĉi tion? Ĉu vi volas fari tion?' Tamen ili povas komenci nenion per si mem." Ŝajnis ke ili komprenis tion, kio estis dirita al ili, kaj, pli grava, ŝajnis ke ili havis ion, kion ili volis diri. "Vi povis simple kompreni tion per ilia palpebrumo aŭ io simila."
McNaughton komencis interparoli kun kelkaj el la skipo pri prezenti legadon al ĉi infanoj. Ŝi kaj Margrit Beesley, profesia terapeŭto, prezentis sin al la administracio por peti meztagon de laboro nur kun la neparolantaj infanoj. "La administracio konsentis, kaj ni ricevis lavejon en la subetaĝo, kie elprovi niajn ideojn." Unue, ili bezonis kompreni tion, kion la infanoj konis kaj povis kompreni. Ili decidis provi fari simbolojn, kiujn la infanoj povis indiki tiel, ke ili povis sin esprimi (la plej parto el la infanoj, malsimile ol Ann [alia infanino kun gravaj problemoj], kapablis fari tion), sed forpasis multa tempo por kompreni kiel simboli pli abstraktajn konceptojn, tial ili decidis serĉi ĉu iu jam elpensis ian ajn simbolaro, kiun ili povas uzi.
Ili serĉado portis ilin al Semantography, okcent-paĝa libro de Charles Bliss. Li asertis ke per la malmulta nombro da bazaj simboloj en la libro, miloj da ideoj povas esti esprimitaj per kombino. Ekzemple, ĉi tio estis la maniero, laŭ kiu oni esprimis la vortojn por la emocioj:
 |
| Blissimboliko 01 |
emocio - feliĉo - malfeliĉo - miro - dubo - amo
Nomo povis esti verbigita per la aldono de "aga" simbolo:
 |
| Blissimboliko 02 |
orelo - aŭdi --------- buŝo - paroli ---------- okulo - vidi
Adjektivo povas esti farita per la aldono de "taksa" simbolo:
 |
| Blissimboliko 03 |
viro - vira ----------------- suno - suna
Aliaj vortoj estis akiritaj el pli malsimplaj specoj de kombino:
 |
| Blissimboliko 04 |
beleco - rideto - lumo - aŭskultanto
Ĉi tia kombina sistemo ŝajnis promesplena. La infanoj indikus nur tion, kion ili povas atingi, sidante sur iliaj rulseĝoj; ili ne havus apartan simbolon por ĉiu vorto, kiun ili povus voli diri. Tamen se ili povus kunmeti du simbolojn kune por krei trian vorton, ili povus atingi pli ol tio, kio estis fronte al ili.
Post McNaughton instruis la infanojn pri la signifo de malmultaj simboloj kaj pri kombinmetodo per kelkaj ekzemploj, ŝi atestis eksplodon de memesprimoj. Infanoj, kies komunikaj mondoj estis difinita de la eblo indiki bildon de necesejo, aŭ de la atendo por iu, kiu faru la ĝustan demandon, ĉi samaj infanoj komencis paroli pri la vojaĝo kun la patro, pri la nova biciklo de la frato, pri la kutimo de kato, kiu kaŝiĝas sub la lito. Infanoj, kiuj ŝajnis grave menshandikapitaj, montris rimarkindan talentecon pri la konstruo de iliaj mesaĝoj. Kiam iu aparta infano esti demandita pri tio, kio li volis esti dum Haloveno, li indikis la simbolojn "estaĵo," "trinki," "sango," "nokto" - li volis esti Drakulo. Unu aparte lerta infanino, kiu nomiĝis Kari, tiel multe ŝatis ĉi novan esprimilon, ke ŝi preskaŭ ne povis resti sen siaj simboloj. Kiam ŝia patro akompanis ŝin de la lernejo al hejmo, ŝi ĝemis dum la tuta vojaĝo, kaj ŝi povis esti konsolita nur kiam, sur la pavimo de ilia salono kun ŝiaj simboloj, ŝi rakontis al sia familio pri la stimulaj tagaj aferoj.
0 comments:
Post a Comment